Speltips:
|
 |
De online speltip van deze maand
Speltip 82: Johnny the Bagger
Johnny is een Amerikaanse jongen met het syndroom van Down. Hij werkt als ‘bagger’ in een supermarkt, een medewerker die bij de kassa de boodschappen in tassen verpakt voor de klanten. Tijdens een training voor het hele personeel wordt door Barbara Glanz gevraagd: bedenk iets creatiefs om klanten te werven. Johnny is in eerste instantie terughoudend. Hoe kan hij, als eenvoudige bagger, nu een bijdrage leveren aan klantvriendelijkheid? Gelukkig gaf hij niet snel op, sliep hij er nog een nachtje over en kwam uiteindelijk met een briljant idee…
|
Hieronder vindt u de speltips die de afgelopen maanden online hebben gestaan. Wilt u meer weten over deze speltips of bent u op zoek naar lesideeën voor het mentoruur, dan verwijzen wij u naar één van de volgende boeken:
Voor speltip 1 tot en met 25: 'Energie voor elke mentor'
Voor speltip 26 tot en met 50: 'Nog meer energie voor elke mentor'
Voor speltip 51 tot en met 75: 'Extra energie voor elke mentor'
De speltips vanaf nummer 76 zijn in het boek 'Nieuwe energie voor elke mentor' te lezen
|
 |
Speltip 81: Hoe vang je een beer?
In een uitzending van het Vlaamse tv-programma ‘Scheire en de schepping’ vertelt cabaretier Philip Geubels een grap als de vraag gesteld wordt: hoe vang je een beer? Zijn antwoord geeft de aanwezigen buikpijn van het lachen. “Je graaft een put. In die kuil leg je een pak bloem, een spiegel, een blok ijs en een steen. Die beer valt in de put, op het pak bloem. Hij kijkt in de spiegel en denkt: ik ben een ijsbeer. Hij gaat op het blok ijs staan, glijdt uit, valt op die steen en voila.” Waarschijnlijk vind je deze mop, als je hem hoe zo leest, ontzettend flauw. Dat komt omdat een goede mop pas echt leuk wordt, als je hem leuk genoeg brengt. Deze mentorles ga je met je klas op zoek naar de beste verteller van moppen. Een les om glimlachend aan terug te denken… Een les met dank aan ‘Scheire en de schepping’.
|
|
Speltip 80: C'est la musique qui fait le ton
Een bekend gezegde geeft aan dat het de toon is die de muziek maakt. De manier waarop je dingen zegt, geeft betekenis aan de boodschap die je brengt. Zo kun je de zin ‘jij bent aardig’ zeggen in de betekenis dat je de ander aardig vindt, maar met een andere toonkleur kan met dezelfde woorden gezegd worden dat de ander juist niet aardig is. C’est le ton qui fait la musique… Deze mentorles draaien we het bekende gezegde echter om. C’est la musique qui fait le ton. Het is de muziek die de toon maakt. Met muziek kun je invloed uitoefenen op je gevoel en op het gevoel van de klas.
|
|
Speltip 79: Doing a Bradbury
Wellicht is de medaille van Steven Bardbury wel de meest fascinerende gouden medaille, ooit gehaald op de Olympische Winterspelen. Steven Bradbury is de allereerste Australiër die goud wint op de winterspelen. Dat deed hij in 2002 in Salt Lake City. Die gouden medaille hangt van wonderen aan elkaar. Allereerst in de trainingsjaren er naar toe. Bradbury kijtk de dood tweemaal in de ogen. In 1994 snijdt een schaats van een ander diep in zijn been. Bij het ongeluk verliest hij maar liefst vier liter bloed. Er worden 111 hechtingen gezet. Zes jaar later slaat het noodlot opnieuw toe. Dit keer breekt hij tijdens een training zijn nek. Hij draagt zes weken lang een nekbrace. Twee jaar later wint Bradbury GOUD. Deze mentorles gaan we ons richten op de weg naar succes.
|
|
Speltip 78: De School
Een school volhangen met 40 camera’s. Dat moet mooie televisie opleveren moeten ze gedacht hebben bij BNN. Een school vinden die mee wilde doen, dat viel nog tegen. Meer dan 100 scholen werden benaderd, maar de meeste scholen hadden geen zin in dit onvoorspelbare avontuur. SG Jan Arentsz in Alkmaar wilde uiteindelijk wel meedoen, mits er ten alle tijden ruimte zou zijn om materiaal te blokkeren voor uitzending. Het programma laat een real life versie zien van de populaire soap Spangas. Leerlingen worden gevolgd in de klas, in de pauze en ook in persoonlijke interviews. Het programma de school is gebaseerd op de Engelse versie Educating Sussex. In deze energizer werken we toe naar een eigen productie van De School. Daarbij ligt de nadruk op het positief waarneembare. De productie die de leerlingen maken kan gebruikt worden op de website van de school of bijvoorbeeld op de open dag.
|
|
Speltip 77: Brammetje Baas
In 2012 draaide in de Nederlandse bioscopen de film ‘Brammetje Baas’. De film, gebaseerd op het prentenboek van Tamara Bos, die ook het scenario schreef, gaat over een jongetje dat zich enorm verheugt op de overgang naar groep 3. Hij denkt nu eindelijk de dingen te gaan leren die hem helpen om zich al lerend voor te bereiden op zijn grote droom: uitvinder worden. Brammetje komt van een koude kermis thuis. Meester Vis wil vooral dat Brammetje stilzit, sommetjes maakt en zich goed concentreert. Dat zorgt al vrij snel voor problemen…
|
|
Speltip 76: Marshmallow Challenge
Een opmerkelijk experiment dat al op menig werkvloer uitgevoerd is, is de Marshmallow Chalenge. Werknemers krijgen de opdracht om in subteams een zo hoog mogelijke toren te bouwen met behulp van ongekookte spaghetti, 1 meter plakband, 1 meter touw en een marshmallow. Op het eerste oog een flauw spelletje? Welnee, de Marshmallow Challenge biedt oorspronkelijke en diepgaande inzichten in hoe mensen samenwerken en hoe creativiteit kan winnen… of verliezen. Deze mentorles ga je met je mentorklas spaghettitorens bouwen. Veel bouwplezier.
|
|
Speltip 75: Einstein en Monroe
Slimheid ontstaat niet door het goede antwoord te weten. Slimheid ontstaat door de goede vraag te weten.
Het gerucht gaat dat Albert Einstein op weg naar één van zijn lezingen helemaal geen trek had in een zaal vol mensen. Hij had een goede oplossing bedacht. Zijn chauffeur, altijd aanwezig bij zijn lezingen, wist ook van de hoed en de ran…
|
|
Speltip 74: Zo werkt dat bij mij
Oordelen kennen geen voordelen.
In elke mentorklas zit een groot verschil in werkstijlen tussen leerlingen. De een maakt zijn huiswerk op het laatste moment, een ander heeft een keurig planningsbord boven zijn bureau. De een wordt boos op zichzelf als hij een fout maakt, een ander vindt het vooral belangrijk dat iedereen het naar zijn zin heeft. De een zegt snel ‘nee’, de ander onmiddellijk ‘ja’. Deze mentorles gaan we kijken naar de persoonlijke werkstijl van de leerlingen (en van jezelf).
|
|
Speltip 73: Project L: op zoek naar liefdevol gedrag
Pesten is een hardnekkig probleem. Niet alleen onder kinderen. Ook in de lerarenkamer wordt onderling gepest. En ook buiten de schoolmuren. Op de sportvereniging. Bij topvoetbalclubs. In de politiek. Ja, zelfs in het bejaardenhuis zijn er slachtoffers van pesterijen. RTL 5 opent met het programma ‘Project P: Stop het pesten’ de aanval. Hoewel ik geen pessimist ben, vermoed ik dat het effect van het programma minimaal zal zijn. Wat je aandacht geeft groeit. Daarom deze les aandacht voor datgene dat we willen laten groeien: liefde voor elkaar.
|
|
Speltip 72: Experimenteren met tuinkers en rijst
Als je alles denkt te weten, moet je leren dom te zijn. - Voor een wetenschapswedstrijd in Denemarken hebben zes scholieren een experiment gedaan rond het effect van wifi-straling op tuinkers. De leerlingen verdeelden 400 tuinkerszaadjes over twaalf schaaltjes. Deze werden verdeeld over twee kamers. Beide kamers kenden dezelfde omstandigheden qua licht en temperatuur. Er was echter een belangrijk verschil. In één kamer was er wifi-straling, in de andere kamer niet. Wat bleek na twaalf dagen? De tuinkers in de wifi-ruimte was er belabberd aan toe, was nauwelijks gegroeid of zelf dood en begraven. Dat terwijl er in de andere ruimte schaaltjes met consumeerklare tuinkers stonden. Hoewel er door diverse wetenschappers gereageerd is op de betrouwbaarheid van dit onderzoek, is het natuurlijk een leuk experiment dat deze scholieren bedacht hebben. In deze mentorles gaan we met de klas ook een experiment bedenken, niet om de wetenschap in extase te brengen, maar vooral om met de klas plezier te beleven aan het samenwerken aan een (ludiek) experiment.
|
|
Speltip 71: I am... Charlie Chaplin
Ieder mens heeft het recht te worden wie hij wil zijn - Is het een mythe? Of is het echt waar? Het verhaal gaat als volgt. Charlie Chaplin, zoon van Charles Chaplin en Hannah Harriette Hil, werd niet alleen bekend als acteur/danser in stomme films. Het verhaal gaat ook al honderd jaar dat hij verloren heeft in een look-a-like wedstrijd als… Charlie Chaplin. Die wedstrijden werden veel gehouden, niet alleen voor Charlie Chaplin maar ook voor andere bekenheden. Charlie Chaplin zou zich ingeschreven hebben voor zo’n wedstrijd, naar verluidt in Monte Carlo. Tijdens de wedstrijd moesten hij en vele andere Charlies trachten zo goed als mogelijk de meester te imiteren. Charlie zelf deed zijn uiterste best zichzelf zo goed mogelijk te doen, maar het bleek niet voldoende. Niet Charlie Chaplin leek het meest op Charlie Chaplin, maar een deelnemer die hem imiteerde. Over de plaats Charlie waarop zelf eindigde, verschillen de meningen. Sommigen spreken van een derde plaats, maar er zijn zelfs versies waarin hij niet eens het podium haalde.
|
|
Speltip 70: De tijd vliegt
Tijd is de opeenvolging van momenten tussen vroeger en later. Tijd speelt een enorm belangrijke rol in ons leven. In ons taalgebruik geven we voortdurend verwijzingen naar de tijd. We vragen ons af hoe laat het is, bedenken hoeveel tijd we nog hebben voor een proefwerk, gaan op tijd naar bed (of niet), vergeten de tijd bij een goede film, hebben iemand al een tijd niet gezien, vragen ons na een hardloopwedstrijd af wat de eindtijd is,
we zetten de wekker op tijd (en komen ook wel eens te laat), we werken met een zomer- en wintertijd…. En we stoppen op tijd met de hele tijd dingen over tijd opsommen…
|
|
Speltip 69: Omdenken in de klas
In het boek ‘Omdenken is stom’ geeft auteur Berthold Gunster op een prachtige manier weer hoe kinderen sterren zijn in ‘omdenken’. Voor wie het principe van omdenken nog niet kent, Berthold Gunster schreef er vele boeken over (zie www.omdenken.nl en www.ja-maar.nl). De kerngedachte is simpel. Omdenken is een manier om problemen door een andere blik op die problemen een andere en meer gewenste betekenis te geven. Je verandert het probleem dus niet, je lost het vooral ook niet op. Nee, omdenkers maken van het probleem de bedoeling. Ze veranderen de kijk op de werkelijkheid, om een nieuwe gewenste werkelijkheid te creëren. Het probleem is dan een unieke kans! Een geweldige (nieuwe) mogelijkheid.
|
|
Speltip 68: Het familiediner (deel 2)
Maar liefst 1,5 miljoen kijkers vinden op Nederland 1 de weg naar het tv-programma ‘Het Familiediner’ van de Evangelische Omroep. In dit programma gaat Bert van Leeuwen in opdracht van een briefschrijver op bezoek bij twee leden van de familie die in onmin leven. Bert van Leeuwen gaat in gesprek met de kemphanen. Daarnaast is er in het programma tussen de twee hoofditems door, de Sorry-Limo. Deze limousine staat ergens op een marktplein in een stad in Nederland. Voorbijgangers mogen sorry zeggen tegen iemand. Deze mentorles staat de Sorry-Limo in het lokaal van de mentorklas.
|
|
Speltip 67: Het familiediner (deel 1)
Maar liefst 1,5 miljoen kijkers vinden op Nederland 1 de weg naar het tv-programma 'Het Familiediner' van de Evangelische Omroep. In dit programma gaat Bert van Leeuwen in opdracht van een briefschrijver op bezoek bij twee leden van de familie die in onmin leven. Bert van Leeuwen gaat in gesprek met de kemphanen. Daarbij zoekt hij naar de twee werkelijkheden van deze mensen, die door een verschillende kijk met elkaar in botsing zijn gekomen. Kenmerkend is dat de programmamaker daarbij zoveel als mogelijk onpartijdig luistert naar de verhalen…
|
|
Speltip 66: Het glazen huis (deel 2)
Ieder jaar duiken drie radio-dj's in een glazen huis, opgesteld op een marktplein ergens in een Nedelandse stad. Werknaam: Serious Request. Doel is om in een kleine week tijd zoveel mogelijk miljoenen bijeen te brengen voor een goed doel. De dj's draaien verzoekplaten tegen betaling. Om de actie extra krachtig te maken, wordt van de dj's gevraagd om gedurende zes dagen geen vast voedsel te eten. In deze bijzondere radioweek wordt elk jaar weer zichtbaar dat Nederland extreem gul is als het gaat om het schenken aan de hulpbehoevende medemens. In vergelijk: in Nederland bracht Serious Request in 2012 ruim 12 miljoen euro op, Zuid-Korea was trots op een opbrengst van nog geen 3 ton. En de Zweden bijvoorbeeld, die haalden 'slechts' een krappe 3 miljoen. De komende mentorlessen gaan we ruim baan maken voor de medemens met hulpvragen …
|
|
Speltip 65: Het glazen huis (deel 1)
Ieder jaar duiken drie radio-dj's in een glazen huis, opgesteld op een marktplein ergens in een Nedelandse stad. Werknaam: Serious Request. Doel is om in een kleine week tijd zoveel mogelijk miljoenen bijeen te brengen voor een goed doel. De dj's draaien verzoekplaten tegen betaling. Om de actie extra krachtig te maken, wordt van de dj's gevraagd om gedurende zes dagen geen vast voedsel te eten. In deze bijzondere radioweek wordt elk jaar weer zichtbaar dat Nederland extreem gul is als het gaat om het schenken aan de hulpbehoevende medemens. In vergelijk: in Nederland bracht Serious Request in 2012 ruim 12 miljoen euro op, Zuid-Korea was trots op een opbrengst van nog geen 3 ton. En de Zweden bijvoorbeeld, die haalden 'slechts' een krappe 3 miljoen. De komende mentorlessen gaan we ruim baan maken voor de medemens met hulpvragen …
|
|
Speltip 64: Departures...
De Japanse film 'Departures' vertelt het verhaal van Daigo die van de een op de andere dag zijn baan als cellist kwijtraakt. Daigo keert terug naar zijn geboortedorp, waar hij door een misverstand te werk gaat bij een bedrijf dat overledenen middels een wasritueel klaar maakt voor het leven na de dood. Hoewel Daigo in eerste instantie wat moeite heeft met dit bijzondere beroep, hij dacht te solliciteren bij een reisbureau, lukt het hem de zin van dit nieuwe bestaan te vinden. De film is een prachtige en vooral ook liefdevolle blik op afscheid nemen. Tijdens deze mentorles staan we stil bij het thema rouw en verdriet. Een les (stel de groep op in een open kring) over afscheid nemen, herinneringen ophalen en rituelen…
|
|
Speltip 63: Dit was mijn jaar
Januari is traditioneel de maand waarin mensen terugblikken. Hoe was jouw jaar? Wat ging goed? En wat zou je anders willen doen. Vanuit die retrospectie, komt onvermijdelijk de vooruitblik. En wat zijn je voornemens dan? Wat ga je anders doen? Wat hoop je komend jaar niet mee te maken? En wat juist wel? Deze mentorles gaan we terugblikken en vooruitblikken…
|
|
Speltip 62: Iedereen gemotiveerd!
In 1969 zette Philip Zombardo een bizar experiment op touw. Hij wilde de motivatie bij mensen meten om tot vandalisme over te gaan. Dat deed hij door een oude Oldsmobile tegenover het universiteitsgebouw te plaatsen. Om de positieve motivatie van de voorbijgangers op de proef te stellen, sloopte hij er het nummerbord af en zette hij de motorkap open. Het resultaat was opzienbarend. Omdat er blijkbaar anderen waren die een beginnetje hadden gemaakt, waren nietsvermoedende passanten bereid om het sloopwerp voort te zetten. In ruim een dag tijd, was de auto van de meest bruikbare onderdelen verlost. Gelukkig zijn er ook onderzoekers geweest die de constructieve vorm van motivatie onderzochten. Ook hier gold dat het voorbeeld effect had op het gedrag van anderen…
|
|
Speltip 61: Van nocebo naar placebo
Het placebo-effect is 'iets met een pilletje' dat helpt zonder dat er helpende stofjes in verwerkt zijn. Placebo komt uit het Latijn. Placebo betekent: ik zal behagen. Naast het placebo-effect spreekt men overigens ook van het nocebo-effect.
|
|
Speltip 60: De kunst van het veranderen
In de loop van hun middelbare schoolcarrière veranderen jongeren spectaculair. Niet alleen qua lijf- van minimens veranderen ze in een kind in een volwassen lichaam - maar ook qua doen en laten. De keuzes die jongeren maken staan nooit op zichzelf. Ze doen dingen vanuit een onderliggend bewustzijn. Hun gedrag is soms niet te begrijpen, maar dat hoeft ook niet.
|
|
Speltip 59: Challenge Year!
Heel Nederland had het een paar jaar geleden over de documentaire 'Challenge Day'. Jessica Villerius volgde een Amerikaans concept dat voor het eerst op een Nederlandse school werd uitgevoerd. Het IJburg College in Amsterdam werd daarna door vele scholen in Nederland gevolgd, ze gingen 'over de streep'.
|
|
Speltip 58: Het goud van E-bay
In 1995 werd, in wat toen nog een experiment was, een internetsite de lucht ingeslingerd die volgens het principe Omnibus Omnia (alles voor iedereen) goederen verkocht. www.ebay.com was een plek waar koper en verkoper elkaar moesten ontmoeten voor de handel in goederen en diensten.
|
|
Speltip 57: De kracht van de illusie
Een illusie is een waarneming van iets dat er niet is. Je ogen zetten je brein als het ware op het verkeerde been. We zien de dingen niet zoals ze zijn, we zien alleen wat onze ogen ons vertellen. In feite projecteren onze ogen de beelden van buitenaf op de hersenen, die daar dan een werkelijkheid van maken. Doordenkend zou je kunnen zeggen dat de waarheid dus helemaal niet bestaat. Deze mentorles gaan we werken met de kracht van de illusie.
|
|
Speltip 56: De wraak van de kangoeroe
Een toerist trekt door de wildernis van Australië. Op een onbewaakt moment botst hij tegen een kangoeroe op, die voor dood op straat blijft liggen. De toerist ziet zijn kans schoon en gaat op de foto met de kangoeroe. Om de foto extra bizar te maken, trekt hij het beest zijn jasje aan. De kangoeroe komt op dat moment bij kennis en gaat er als een haas vandoor, met het jasje nog aan. In het jasje zitten naast de autosleutels ook het paspoort en een portefeuille met 750 euro aan contanten. Waar gebeurd? Welnee. Dit is wat we een 'broodje aap' noemen.
|
|
Speltip 55: Spreuken en gezegden
Niets is zo charmant, als een spreuk aan de wand
|
|
Speltip 54: Over tutoyeren en vousvoyeren
Toen ik zei: 'Wat drink jij?' gaf zij mij een snauw
'Ik ben koningin dus het is meervoud voor jou'
'Pardon,' riep ik blozend en ietwat van slag
'Wat willen de dames drinken?' en toen schoot ze in de lach
Herman Finkers
|
|
Speltip 53: Wat is normaal?
In de Spaanse film 'Yo También' van het Spaanse regieduo Álvaro Pastor en Antonio Naharro maakt de kijker kennis met Daniel. De film gaat over een jongen met het syndroom van Down, die probeert zo 'normaal' mogelijk te leven. Tot ieders verbazing lukt het hem om 'normaal' te studeren. Zijn harde werken wordt beloond, hij is de eerste jongen met het syndroom van Down, die een universitair diploma behaalt. Dat vinden de meesten 'niet normaal' en dus is er volop aandacht voor deze prestatie. Daniel wordt helemaal mat argusogen bekeken als hij verliefd wordt op een 'normale' vrouw. Dat is toch niet normaal? Of is 'niet normaal' wellicht normaler dan we soms denken? Tijdens deze mentorles gaan we met de klas spreken over de vraag: 'wat is normaal'.
|
|
Speltip 52: De balans van geven en ontvangen
De maand december is een maand waarin we elkaar veel geven en ook veel mogen ontvangen. Mensen zijn echter het hele jaar druk bezig met geven en ontvangen en dan niet alleen van cadeaus. We geven en ontvangen aandacht, complimenten, zorg, kritiek, vertrouwen en nog zo veel meer. Zonder dat we er erg in hebben, proberen we in onze betekenisvolle relaties een balans te creëren. We geven als we vinden dat de ander daar recht op heeft, en ontvangen als we zelf iets te goed hebben. Hoe beter geven en ontvangen met elkaar in balans zijn, hoe beter we ons zelf voelen. Hoewel onderzoek bij primaten aantoont, dat ook bij zoorgdieren sprake is van de mogelijkheid om te geven en te ontvangen, en door samenwerking beter te worden, lijkt de mensen een unieke capaciteit te hebben om met een voortdurende rekenschap te zoeken naar balans. Deze mentorles gaan we werken met de begrippen geven en ontvangen.
|
|
Speltip 51: Perpetuum mobile
Een apparaat dat voortdurend in beweging is, zonder dat je er energie in hoeft te steken. Al honderden jaren claimen uitvinders dat ze zo'n apparaat hebben uitgevonden. Deze apparaten zouden, als er eenmaal beweging is, uit zichzelf in beweging blijven en dus uit niets energie kunnen opwekken. Tot de dag van vandaag is het wetenschappers niet gelukt een dergelijke revolutionaire uitvinding te bedenken. Of toch? De Iphone Mobile of BlackBerry Mobile lijkt er verdacht veel op. Want als iets jongeren in beweging brengt, dan is het wel de mobiel. Je hebt er verder weinig voor nodig om ze met dat apparaat in de weer te houden. Over motivatie gesproken…
|
|
Speltip 50: De mirakelvraag
'All God's creations great and small
The Golden Gate and the Taj Mahal
That's a miracle'
(Queen)
|
|
Speltip 49: Twenty 4 Seven
Vierentwintig uur per dag, zeven dagen per week. De leefwereld van jongeren van nu draait de hele week, dag en nacht, op volle toeren. Dat betekent dat er 168 uur per week de beschikking is over nieuws, radio en televisie, games, (virtuele) vriendschap, (online) shopping…
|
|
Speltip 48: De Familieschatkist
Hij heeft een aardje naar zijn vaartje. Dat hebben ze met de moedermelk ingezogen. Zo vader zo zoon. Hij heeft het niet van een vreemde. Precies zijn moeder. Zomaar enkele zinnen uit ons rijke taalgebied, waaruit blijkt dat we veel van ons gedrag van huis uit meekrijgen. Helaas worden de zinnen veel gebruikt om te wijzen op de negatieve leerschool van huis uit. Deze mentorles gaan we het omdraaien. We gaan positief kijken naar wat je meegekregen hebt in je familieschatkist.
|
|
Speltip 47: Je zal het maar hebben
Al sinds het begin van dit millennium zendt omroep BNN het programma 'Je zal het maar hebben' uit. In dit programma worden jongeren aan het woord gelaten die een bijzondere aandoening hebben. Soms hebben we er wel eens van gehoord en maken we kennis met jongeren met bijvoorbeeld Gilles de la Tourette of manische depressie. Vaker zien en horen we van bijzondere syndromen, symptomen, afwijkingen, vergroeiingen, misvormingen… Ooit gehoord van Epidermolysis Bullosa of van Osteogenesis Imperfecta? Je zal het maar hebben! De jongeren die ondervraagd worden, worden kort aangeduid als JZHMH'ers. Dit mentoruur gaan we op zoek naar wat de leerlingen en de mentor hebben. Niet om ze zielig te maken, maar om dingen duidelijk te maken.
|
|
Speltip 46: SMS 4U
Heb je wel eens geprobeerd mee te lezen met leerlingen die via sms of msn communiceren? Nee? Weet je wat de titel betekent? Short Message Service For You! Sms-berichten mogen slechts 160 tekens bevatten. Deze beperkende factor heeft er waarschijnlijk mede voor gezorgd dat er een taal is ontstaan die op creatieve wijze veelzeggend kan zijn met slechts de helft aan tekens…
|
|
Speltip 45: Wikipedia vs Wikileaks
Elk jaar doen scholen weer hun uiterste best om nieuwe leerlingen te werven. Voor dat doel worden grote budgetten beschikbaar gesteld om een mediacampagne op touw te zetten. Niets is te gek, het mag wat kosten. Zeker voorafgaand aan de open dagen. De school krijgt een opknapbeurt, de ramen worden gelapt, de plaatselijke bloemist doet goede zaken en de bakker mag grote hoeveelheden lekkernijen leveren. Wat veel scholen vergeten, is dat de beste pr verstrekt wordt door de zittende leerlingen. Het geluid van de consumenten (ouders en kinderen) weegt veel zwaarder dan de kwaliteit van de bloemen op de open dag. Tijdens deze mentorles gaan we een intern onderzoek starten. Dat doen we door te wikipedia'en en te wikileaken…
|
|
Speltip 44: Een ballonnetje
Een ballon, een ballon, een ballonnetje
Een ballonnetje, dat danst in de wind
Aan een draadje naar de zon
Gaat zo'n lekker dikke, rooie, mooie luchtballon
Een ballon, een ballon, een ballonnetje
Een ballonnetje, dat danst in de wind
Aan een draadje naar de zon
Gaat zo'n lekker dikke mooie
Lekker dikke rooie
B'lon, b'lon, b'lon
Toon Hermans (1958)
|
|
Speltip 43: Het hoogste bod
In het boek ‘Onderstroom’ van de gebroeders Ori en Rom Brafman, valt te lezen hoe mensen keer op keer in staat zijn om irrationele dingen te doen. Wat we met het bewuste als oliedom bestempelen, kunnen we op de een of andere manier niet beteugelen omdat het onbewuste en onderbewuste regelmatig een loopje met ons neemt. In het verleden zijn vele psychologische experimenten gedaan, die aantonen dat het onbewuste (Freud spreekt van het superego) akelig dominant kan zijn. Het is als een avondje naar het casino. Een gokverslaafde die op verliezen staat neemt steeds grotere risico’s. Na een verlies van 25 euro, is er alle reden om nog eens vijftig euro te investeren, om die 25 euro terug te winnen. Lukt dat niet, dan gaat er nog eens 25 bij. Stel dat er dan 100 euro gewonnen wordt, de gokker speelt quitte, dan lijkt deze meevaller niet vertaalt te worden als: gelukkig, ik kom goed weg. Eerder is er de neiging om te denken, en nu nog proberen te winnen…
|
|
Speltip 42: De Hokjesgeest
Nederland is een land dat in de twintigste eeuw erg in hokjes gedacht heeft. Tijdens de geschiedenisles leren we de kinderen bijvoorbeeld over de verzuiling. Nederlanders werden, vanwege de grote verschillen in denken en doen, opgedeeld in verschillende zuilen. Zo hadden socialisten een eigen omroep, vakbond en krant. Waren er speciale scholen voor rooms-katholieken en protestanten en werd je vanzelfsprekend lid van de sportvereniging die het dichts bij jouw overtuigingen stond. Hoewel de verzuiling langzaam aan het verdwijnen is, lijkt het onoverkomelijk dat Nederlanders lijden aan de zogenaamde hokjesgeest.
|
|
Speltip 41: De profielkeuze
In de derde klas havo en vwo maken de meeste leerlingen in Nederland een keuze voor hun toekomst. Er zijn vele testen en methodes ontwikkeld om te komen tot een goede en verantwoorde keuze. Veel leerlingen, maar vooral ook veel ouders, lopen ondanks alle informatie en voorbereidingen aan tegen een muur van twijfels. In mijn tijd als mentor heb ik een aardige methodiek ontwikkeld om twijfels te verkleinen. Het vraagt in een klas van 25 leerlingen wel zes lessen, maar de opbrengst is enorm…
|
|
Speltip 40: De kat uit de boom
Veel mentoren zijn geneigd om de eerste week van het schooljaar al snel over te gaan tot schoolse zaken. Er wordt gesproken over het lesrooster, het pauzereglement, omgangsregels, de nieuwe docenten, de eisen die gesteld worden aan werkmateriaal, etc. Soms is er een half uurtje tijd om te spreken over de voorbije zomer. Natuurlijk zijn zakelijke afspraken in de klas van groot belang, maar vaak wordt vergeten dat leerlingen met hele andere ‘zaken’ bezig zijn. Ze kijken de kat uit de boom en meten zorgvuldig de startsituatie. Zelfs als een klas als jaren bij elkaar komt, is er een belangrijke nulmeting na de zomer.
|
|
Speltip 39: Blamestorming, Shamestorming, Flamestorming (deel 3/3)
Er zijn weinig woorden in de Nederlandse taal die zoveel tegenstellende betekenissen kent dan het woord vuur. Het staat voor verbranding, voor passie, voor hartstocht, voor schieten, voor ijver en voor vrolijkheid. Neem je daar de spreekwoorden bij, dan heb je nog een scala toevoegingen. Olie op het vuur gooien, met vuur spelen, het is water en vuur, hij is in het vuur verguld, als een lopend vuurtje, het vuur uit de sloffen lopen, ergens je hand voor in het vuur steken, de kastanjes uit het vuur halen, in vuur en vlam staan, vuur en vlam spuwen. Het zijn er zo maar een paar. Deze mentorles pakken we de laatste twee eruit. Wanneer stond jij voor het laatst in vuur en vlam (was je enthousiast en gepassioneerd) en wanneer spuwde jij voor het laatst vuur en vlam (zichtbaar woedend reageren).
|
|
Speltip 38: Blamestorming, Shamestorming, Flamestorming (deel 2/3)
Mijn zoontje van acht was laatst aan het voetballen met wat vriendjes. Toen ik een kijkje ging nemen, zag ik tot mijn verbijstering dat alle jochies in hun blootje stonden te spelen. Er was geen enkele gêne te bespeuren. Als vader sprak ik de mannen toe: “mannen, broeken aan!” Waarom deze anekdote? Omdat het bij schaamte gaat om aangeleerd gedrag. We leren onze kinderen om zich zo nu en dan te schamen en dat is maar goed ook, want schaamte reguleert ons gedrag. Door ons voor zaken te schamen, houden we rekening met de gevoelens van anderen. En door ons te schamen vergroten we de kans om ons diepste verlangen te realiseren: erbij horen. Maar, schaamte is niet altijd constructief. Soms schamen we ons diep voor zaken, waar we beter schaamteloos over zouden moeten vertellen…
|
|
Speltip 37: Blamestorming, Shamestorming, Flamestorming (deel 1/3)
De komende afleveringen een drieluik over storming! De volgende keren volgen lessen met als titel ‘Shamestorming’ (waar schaam jij je voor) en ‘Flamestorming’ (wat zet je in vuur en vlam). Deze aflevering kijken we naar ‘blamestorming’ (wat maakt een mens schuldig). In het bedrijfsleven is het begrip ‘blamestorming’ een populair onderdeel van vergaderingen. In plaats van het brein te laten werken aan nieuwe ideeën (brainstormen), wordt het brein geactiveerd om na te denken over de schuldvraag. Waar ging het mis? Wat is er fout gegaan? Wie is daar verantwoordelijk voor? Wiens schuld is het dat de deadline (weer) niet gehaald werd? Maar wat kun je er mee als je die vragen beantwoord hebt? Heb je iets aan het vinden van de schuldige? Of vergeet je dan energie te steken in wat je wel wilt.
|
|
Speltip 36: Klaagmuur van Klagenfurt
Nederlanders zijn grote liefhebbers van klagen. Populaire klaagonderwerpen zijn onder andere het weer, de politiek, de dienstverlening, schoonfamilie, het Nederlands Elftal, telefonische verkoop en leraren. Door te klagen kun je even lekker je onvrede kwijt. Tegenwoordig is dat steeds eenvoudiger. In een paar minuten kun je je klacht online uiten via internetsites. Gek genoeg ontstaat er een eindeloos gedraai, want de website klagen.nl is vanwege een stroom aan klachten gericht aan de makers (die hun beloften niet hielden) inmiddels niet meer actief als klachtenbundelaar. Deze mentorles gaan we kijken hoe we van klachtenbundelen over kunnen stappen op krachtenbundelen. Want klagende mensen komen geen stap verder. Daarom creëren we deze les de Klaagmuur van Klagenfurt.
|
|
Speltip 35: Het moordspel
Jongeren ‘moorden’ heel wat af. Gelukkig beperkt de moordlust zich tot de virtuele wereld. De agressie in spelen als Call of Duty, Dead Rising en Grand Theft Auto is niet bepaald mild. Toch blijkt het gevaar op verwarring met de echte wereld niet zo groot. Jongeren zien de agressiespelen vooral als ontspannend, vinden er zelfs een uitlaatklep om hun agressie veilig en slachtofferloos kwijt te raken. Deze mentorles gaan we werken aan agressie als humoristisch bindmiddel. Niet via games, maar met het populaire item ‘het moordspel’ uit het BNN-programma de Lama’s.
|
|
Speltip 34: How to use chopsticks!
Weet jij hoe je een cavia moet verzorgen? Of ben je benieuwd hoe je kunt leren moonwalken? Hoe los je de kubus van Rubik op? En hoe speel je een Em-akkoord op je gitaar? Of wat delicater: hoe moet je flirten en gepassioneerd zoenen? Hoe houd je kippen? Hoe val je makkelijker in slaap? Jongeren van nu voeden het internet met alle oplossingen op alle vraagstukken. Je hoeft alleen maar te zoeken op ‘How to…’ en na deze woorden de gewenste leervraag in te tikken. Ga je naar de Japanner? Kijk dan even naar het filmje ‘How to use chopsticks!’. Deze mentorles is bedoeld om met je klas een aantal zinvolle en/of komische ‘how to…’-filmpjes toe te voegen aan de reeds miljoenen aanwezige ‘how to’-tips!
|
|
Speltip 33: Achterwerk in de klas
In de jaren ’80 en ’90 kreeg de jeugd een prachtig platform van de televisiemakers van de VPRO. Het concept was een uitwerking van de al langer populaire brievenrubriek ‘Achterwerk’ die wekelijks de achterzijde van de VPRO-gids sierde. Het tv-programma ‘Achterwerk in de kast’ was het begin van een rijke en ook heel bijzondere vorm van jeugdtelevisie op de zondagochtend. Soms ondeugend, soms bizar, vaak hilarisch. Voor deze mentorles gaan we de bezemkast van ‘Achterwerk in de kast’ het leslokaal inhalen. De geboorte van een nieuwe rubriek: ‘Achterwerk in de klas’.
|
|
Speltip 32: De wetten van het motiveren
In het boek ‘Motiveer’ van Tamara Lowe (Uitgeverij Bruna, 2009) krijgt de lezer een interessant motivatiemenu gepresenteerd. Direct al in het begin staat te lezen dat ongemotiveerde mensen niet bestaan. Een interessant gegeven als we kijken naar motivatie bij leerlingen. Leerlingen zijn niet ongemotiveerd, maar anders gemotiveerd. Wil je leerlingen motiveren, dan moet je dus eerst gaan zoeken naar de motivatie die er wel is. Of dat nu is voor tekenen, computeren, wiskunde, havo 4, voetbal, uitgaan of cannabis. Het menselijk brein kan gemotiveerd zijn voor alle stimulus: positief en negatief. En dan kun je je direct afvragen: wie bepaalt welke keuzes goed of fout zijn?
|
|
Speltip 31: De tweede indruk
“Ook moerassen wekken soms de indruk diep te zijn” (Stanilas Kostka, 1550-1568)
Wat je ziet ben je zelf. We vormen ons een beeld van de ander door middel van onze eigen waarneming. In een split second vormt het brein bij het eerste beschikbare beeld van een situatie of persoon, een zo volledig mogelijke gedachte bij dat beeld. Onze persoonlijke geschiedenis, opvoeding en levenservaring, kleurt het beeld in dat er op je netvlies binnenkomt. Je eerste ‘foto’ verandert dankzij je onbewuste direct in een script met bewegende beelden. Dat script noemen we de eerste indruk. Die eerste indruk laat ons gelukkig niet in de steek. Veel van de beelden die we ons vormen helpen ons bij het beoordelen van situaties. Deze mentorles gaan we echter vooral aandacht besteden aan de tweede indruk.
|
|
Speltip 30: De jeugd van tegenwoordig
De jeugd van tegenwoordig heeft geen manieren? De jeugd van tegenwoordig is brutaal? De jeugd van tegenwoordig hangt maar wat rond? De jeugd van tegenwoordig… Ach, vroeger was er ook een jeugd van tegenwoordig. Socrates had het vijfhonderd jaar voor Christus al over de jeugd van tegenwoordig. Als je praat over de jeugd van tegenwoordig, praat je vooral over jongeren van 12 tot 18 jaar die in hun meest kwetsbare fase van het leven zitten. Deze mentorles ga je terug naar jouw jeugd van destijds…
|
|
Speltip 29: In je element
Ben jij in je element? En zo ja, wat betekent dat dan precies? In het boek ‘Het Element’ van Sir Ken Robinson krijgt de lezer een verdiepend inzicht in het begrip ‘element’. In zijn boek lees je dat het element staat voor een geweldige kruising tussen passie (dat wat je graag doet) en talent (dat waar je goed in bent). Als je in je element bent, haal je het allerbeste uit jezelf, je maakt immers gebruik van je aller krachtigste ‘ik’. Dat betekent dat je een leerling tot maximale ontplooiing verleidt, als de leerling in zijn element is. Een interessante zoektocht dus, dat ‘element’. Deze mentorles gaan we daarom op zoek naar het element van de leerling.
|
|
Speltip 28: De (Tele)tijdmachine
De zomer zit er op! Na veel weken van niks doen, keren de leerlingen terug in de schoolbanken met een grote dosis nieuwe ontmoetingen, beïnvloedingen, avonturen, flaters, successen, berispingen en beloningen die toegevoegd zijn aan hun ‘harde schijf’. Sommige gebeurtenissen hebben een positieve uitwerking op de gemoedstoestand, andere zullen wellicht een negatieve ervaring toevoegen aan de mentale programmering. Soms is het aardig om eens terug te blikken op die zomermaanden. Wat stemt tevreden? En wat zou je graag terug willen draaien mocht je de kans krijgen? En verder kijkend, hoe herinner je je de leuke en minder leuke dingen uit het verleden? Tijdens deze mentorles staat de (Tele)tijdmachine centraal.
|
|
Speltip 27: Gamers zijn geen losers
Ruim 50% van de jongeren speelt wel eens een game op internet en/of op een spelcomputer. 1 op 3 van de jongeren doet bovendien mee in online games waar je met meerdere spelers tegelijk aan het werk bent. Ook in jouw mentorklas is gamen dus gegarandeerd een belangrijk onderdeel uit de leefwereld. In deze mentorles ga je als mentor kennis maken met dit onderdeel uit de leefwereld van jongeren van nu. Een wereld die World of Warcraft (wereldwijd 11 miljoen spelers), Call of Duty (online oorlogsspel) en Online Soccer Manager (manager worden van je eigen voetbalclub) genoemd wordt. Welkom in de virtuele wereld van gnomes, orcs en trolls.
|
|
Speltip 26: De Kindertelefoon
De Kindertelefoon bestaat dit jaar 30 jaar. In 1979 – het ‘Jaar van het Kind’ - werd deze telefonische hulpdienst opgericht in Amsterdam. Inmiddels is de organisatie enorm gegroeid. Elk jaar vinden bijna 20.000 kinderen hun weg naar de Kindertelefoon. Ze bellen met de meest uiteenlopende vragen: ‘Ik ben verliefd op een jongen uit mijn klas’, ‘De leraar heeft mijn schrift stuk gemaakt’, ‘Ik heb ruzie met mijn ouders’, ‘Mijn broer gebruikt drugs’… Bijna 700 medewerkers, waarvan een groot aantal vrijwilligers, staan dagelijks klaar voor het luisteren naar kinderen. Tijdens deze mentorles gaan we proberen om de Kindertelefoon de school binnen te halen. Sleutelwoorden tijdens deze les: respect, beschikbaarheid, vertrouwen en een luisterend oor. Deze les is vooral geschikt voor de bovenbouw, maar is met enige creativiteit ook eenvoudig om te buigen naar een onderbouwbijeenkomst.
|
|
Speltip 25: De rijdende rechter
Een bejaarde vrouw klaagt haar buurvrouw aan vanwege de plaatsing van een tuinhekje. De Rijdende Rechter mengt zich in het geschil, met als doel recht te spreken. Na onderzoek, overleg, juridisch wikken en wegen en menselijk getouwtrek, spreek meester Frank Visser wekelijks wijze woorden op tv. ‘Dit is mijn uitspraak en daar zult u het mee moeten doen.’ Maar werkt het zo simpel? Klopt het dat je na een uitspraak met elkaar verder kunt? In veel gevallen blijkt dat bitter tegen te vallen. Want de buurvrouw uit het voorbeeld is na haar verlies furieus en roept zelfs door de studio dat ze liever dood gaat dan dat ze moet leven met een tuinhekje van de buurvrouw. In deze les gaan we kijken hoe je met erkenning en afspraken verder kunt komen dan met rechterlijke uitspraken.
|
|
Speltip 24: Een lang lontje…
Op een poster van Loesje valt de volgende tekst te lezen: Sla niet, prei wel! Uiteraard is deze tekst niet alleen bedoeld als leuke woordgrap, maar ook als zorgstandpunt rondom agressie op school. Hoewel de berichtgeving over (extreme) agressie de laatste jaren toegenomen is, blijkt uit verschillende onderzoeken (onder andere Radboud Universiteit Nijmegen) dat de agressie an sich niet zo schrikbarend gegroeid is de afgelopen decennia. Toch is agressie nog nooit zo’n hot item geweest in het onderwijs, met absolute dieptepunt de moord op een docent op het Terra College (tegenwoordig Scholengroep Den Haag Zuid-West). Agressie op scholen is een actueel thema. Helaas zal er nooit een oplossing gevonden worden voor dit heftige probleem. Waarom? Omdat agressie menselijk gedrag is en gedrag kun je nu eenmaal niet uitschakelen. Gelukkig zijn er wel diverse instrumenten om gedrag op tijd te sturen. Bijvoorbeeld door erkenning te geven voor de ontstaansoorzaak van het ongewenste gedrag. Tijdens deze mentorles gaan we leerlingen voorzien van langere lontjes, maken we de klas een beetje ‘verschilliger’ en gaan we ons richten op de ‘goeden’ die er ook altijd zijn.
|
|
Speltip 23: Hyves meets Youtube
Nederlandse jongeren verkiezen internet boven de tv. Ook het mobieltje staat ver boven aan de prioriteitenlijst van de jeugd. Uit een Brits onderzoek uit 2007 blijkt zelfs dat de mobiele telefoon het wint van het liefdesleven! Ook alcohol legt het af tegen een mobieltje, dat de zelfs eer krijgt van ‘levensbelang’ te zijn in gevaarlijke situaties. Ook de warme maaltijd legt het af tegen de mobiele telefoon. Liever een dag geen eten dan de Nokia, Samsung of Sony Ericsson te moeten missen. In Canada werd onderzocht, eveneens in 2007, dat 77% van de jeugd internet als een onmisbaar medium beschouwt. De televisie verliest elk jaar juist veel terrein en wordt in de laatste onderzoeken nog maar door 13% als onmisbaar bestempeld. Als je echt contact wilt maken met de jeugd, biedt deze informatie wellicht een leuke ingang tot echt contact. Neem de proef op de som en surf met me mee… Wel even vooraf een computerlokaal bespreken, liefst met smartboard.
|
|
Speltip 22: Zet eens een andere bril op!
Wie anders kijkt, ziet andere dingen. Wetenschappers hebben al heel wat onderzoek gedaan naar hoe mensen hun omgeving waarnemen. De meest bizarre test is wellicht een bekende test ( http://www.youtube.com/watch?v=Ahg6qcgoay4) waar beroepsgoochelaar Richard Wiseman een heel boekwerkje aan ophing (de test is oorspronkelijk ontwikkeld door Illinois University, het boekje heet ‘Zie jij de gorilla?’). De test laat twee basketballteams zien (witte en zwarte shirts), de kijker krijgt de vraag te kijken hoeveel keer het witte team de bal overspeelt. Het antwoord: 13. Na de test komt de belangrijkste vraag! Heeft u ook nog iets bijzonders gezien? Nee, zeggen vrijwel alle deelnemers. En toch is er midden in de film een man in een gorillapak te zien die voor het oog van de camera zijn vuisten op de borst klopt… We zien waar we onze geest op instellen. |
|
Speltip 21: Mijn geheim
Ieder mens heeft geheimen. In de definitie van Wismeijer, 2006, valt te lezen dat dat informatie betreft die je willens en wetens verborgen houdt voor anderen. Geheimen bestaan er in diverse gradaties, van heel onnozel (ik peuter in mijn neus als niemand het ziet) tot zeer heftig (ik ben in mijn jeugd seksueel misbruikt). Mensen doen er vaak alles aan om bepaalde geheimen te bewaren. Geheimen bieden een bepaalde vorm van bescherming en zorgen voor veiligheid. Door de geheimen niet te delen, voorkom je andere problemen, bijvoorbeeld dat je gepest gaat worden. Maar geheimen zijn soms ook beschadigend en dan kan het delen van geheimen zeer zeker helend werken. Geheimen kunnen je namelijk ook ziek maken…
|
|
Speltip 20: De inzet aan zet
Tijdens deze mentorles gaan we inzichtelijk maken dat leerlingen en hun docenten dagelijks op allerlei gebieden inzet tonen om het de ander naar de zin te maken. We maken ons huiswerk, ruimen de rommel op en doen aardig tegen elkaar. Toegegeven, er zijn ook wel eens lessen waarin deze vanzelfsprekende inzet wat minder is. Toch kun je op zulke momenten ook vaak ontdekken dat we ons – op een andere plek – inzetten voor de ander. Tijdens deze les gaan we samen kijken naar wat inzet nu eigenlijk is.
|
|
Speltip 19: Loesjes gezocht!
Tijdens deze leuke mentorles gaan we op zoek naar het taalkundige talent in de mentorklas. De mentor gaat samen met de leerlingen spreuken maken, die passen in de stijl van de populaire posters van Loesje. Zo stond er laatst op een poster: “Bewust worden is de overtreffende trap van wakker worden.” Tijdens deze les gaan we Loesje posters maken met eigen teksten uit de groep. Breng eens wat humor in je lokaal…
|
|
Speltip 18: Ik ga op vakantie en neem mee…
De zomervakantie staat weer voor de deur. De komende weken wordt het jaar afgesloten met de laatste toetsen, overhoringen en leerlingenbesprekingen. De maand juni staat voor veel leraren en leerlingen gelijk met hard werken! Tussen al dat harde werken kun je best een frisse mentorles gebruiken. We gaan op vakantie en nemen mee…
|
|
Speltip 17: Eindexamens…
Op 19 mei start het Centraal Schriftelijk Examen voor zo’n 200.000 examenkandidaten. Voor zeker 40.000 leerlingen betekent het examen een ongezonde dosis spanning. Zij slaan door in negatief denken en krijgen last van buikpijn, hoofdpijn, slapeloosheid of een black-out. Examenvrees zorgt voor overleren, overdenken of zelfs overgeven. Dit keer een energizer die mentoren de kans geeft samen met de klas de rust te bewaren. Of te hervinden. Succes. Zet voor deze les de stoelen in kringopstelling.
|
|
Speltip 16: 1 april, kikker in je bil…
De beste manier om een probleem op te lossen is er de humor van te ontdekken. Humor is een uitstekend middel om te relativeren. April is waarschijnlijk al sinds de 16e eeuw de maand waarin de ‘kikker in de bil’-grap even voor een verzetje zorgt. Heeft u 1 april overleefd? Hoe vaak hebt u moeten controleren of uw veters nog in de knoop zaten? Zat er hagelslag op uw wang of had u uw trui binnenstebuiten aangetrokken? Op 1 april worden traditiegetrouw allerlei grappen van stal gehaald om de ander even op het verkeerde been te zetten. Op televisie doe het Jeugdjournaal al jaren mee aan deze traditie. Op 1 april werd al eens het nieuws gebracht dat Jan Peter Balkenende de hoofdrol in een Harry Potter film zou spelen en ook werd eens gemeld dat de regering MSN wilde verbieden, omdat het de taalontwikkeling bij kinderen ongunstig zou beïnvloeden. Ook in Engeland wordt op 1 april, April Fool’s Day, meegedaan aan de fopperij. Vorig jaar bijvoorbeeld was er op de Britse tv te zien hoe het eerste exemplaar van de geurentelevisie van de lopende band rolde. Deze mentorles gaan we samen met de klas werken aan het thema humor in de les.
|
|
Speltip 15: wij, wij en nog eens wij!
De speltip van deze maand is bijzonder geschikt om het groepsproces positief te beïnvloeden. In een tweetal oefeningen wordt hard gewerkt aan het saamhorigheidsgevoel van de groep. Complimenten zijn daarvoor een uitstekend middel. Van positieve persoonsgerichte feedback groeien mensen namelijk. Door te kijken naar de sterke eigenschappen van de individuen, kun je samenwerking in een groep vergroten. Je nodigt leerlingen uit om gebruik te maken van elkaars kwaliteiten in plaats van te wijzen op de tekortkomingen.
|
|
Speltip 14: Kinderen die pesten...
In Bij de Les van deze maand staat een artikel over pesten. Uit onderzoek blijkt dat 10-30% van de leerlingen (afhankelijk van onderwijstype) regelmatig gepest wordt. In ruim 60% van de gevallen vertellen ze dat niet aan hun ouders. Schrikbarende cijfers? Welnee, nog schrikbarender is dat uit het zelfde onderzoek blijkt dat volgens de leerlingen 80% van de docenten niet ingrijpt. Draag je een brilletje, heb je een beugel, is je haar rood of heb je wipneus? Het kan zomaar leiden tot pesterijen. Vreemd genoeg echter kun je met deze kenmerken met hetzelfde gemak behoren tot de populairsten van de klas. Deze maand in Bij de Les een les waarmee pesten bespreekbaar wordt door met de hele klas te ervaren wat het is en met de klas te praten over de aanpak van pesten.
|
|
Speltip 13: Goede voornemens?
Januari is de maand van de goede voornemens. Massaal worden de sigaretten opzij gesmeten, worden afvalprogramma’s opgestart en besluiten mensen om eindelijk eens wat geld te sparen in plaats van steeds maar weer rood te staan op de bank. Sportscholen sluiten een recordaantal nieuwe abonnementen af en in bossen en duinen doen mensen – besmet door het voornemensvirus – verwoede pogingen om gehuld in een splinternieuwe running outfit hardlopend de kilo’s daadkrachtig te bestrijden. Niks mis mee natuurlijk. Helaas vervagen de goedbedoelde voornemens vaak al binnen enkele weken. Nog voor het februari is, is de situatie weer zoals ie was. Of zoals het spreekwoord zegt: ‘de weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens’. Het voornemen is er, maar de uitvoering blijft steeds weer uit. Tijdens deze mentorles gaan we kijken naar het fenomeen ‘goede voornemens’… En vooral naar een manier om voornemens te vertalen naar daadkracht!
|
|
Speltip 12: Decembermaand: Feestmaand!
Tijd voor een feestje in uw mentorklas. Nee, geen feestje met dure cadeaus. Wel een feestje met ‘onbetaalbare’ cadeaus. Met een klas vol kerstmannen en – vrouwen, moet er een leuke bijeenkomst van te maken zijn. Feest u met ons mee? Oh ja, dit levert stof voor meerdere lessen.
|
|
Speltip 11: Leren door te provoceren!
Het Om een ezel te laten lopen, kun je hem het beste aan zijn staart trekken. Deze metafoor geeft de kracht van provocatieve coaching in een notendop weer. Bij deze werkwijze probeer je door humor en uitdaging je leerlingen in beweging te krijgen. In plaats van de adviseren, prikkelt u uw leerlingen met plagerijtjes. De energizer van deze maand sluit volledig aan bij dit principe. Deze maand dagen we mentoren uit om de krachten bij hun leerlingen los te maken. Niet door te pamperen, maar door uit te dagen.
|
|
Speltip 10: Regels zijn van ons allemaal
Het schoolreglement levert soms heftige discussies op. Denk alleen maar aan de ‘pet in de klas’. Zelfs op scholen waar de regels duidelijk lijken, wordt de regel regelmatig overtreden of interpreteren de personeelsleden de regels verschillend. Soms uit rebellie, soms uit onmacht. Soms kan een docent er voor kiezen de ‘pet in de klas’ te tolereren, omdat er in ruil voor deze flexibele houding meer ruimte blijft om energie te steken in de lesstof zelf. En wat te denken van de school waar de pet verboden wordt, maar waar de conciërge aan het eind van de dag zelf met een pet oploopt? De energizers van deze maand geven mentoren de mogelijkheid om het reglement een levendiger document te maken, waardoor ook de leerlingen zelf zich erbij betrokken voelen...
|
|
Speltip 9: Help, ik zit in de brugklas...
Zo was je de grootste, ging je stoer op kamp met alle groep achters, speelde je de sterren van de hemel in het afscheidstoneelstuk en nam je afscheid van alle juffen en meesters die je de afgelopen acht jaar hebben leren knippen, plakken, lezen, rekenen, schrijven, bewegen, computeren, timmeren en ‘groeien’ in de breedste zin van het woord. Nu is het leven anders. In een week les zie meer leraren dan tijdens je hele basisschooltijd, verhuis je elk uur naar een andere plek, baan je je elke drie kwartier in overvolle gangen van een groot gebouw met grote gangen en nog grotere bovenbouwers. Ga d’r maar aan staan. Gelukkig is er een mentor op wie de brugklassers kunnen terugvallen. Speltip 9 helpt de mentor een handje om je op weg te helpen. “Help, ik zit in de brugklas?” Met deze speltip verandert de spanning al snel in “Wauw, ik wordt een grote jongen/groot meisje...”
|
|
Speltip 8: Afscheid nemen is een soort van blijven…
Nog een paar weken… Dan zit een prachtig schooljaar met veel hoogtepunten er weer op. Tijd om afscheid te nemen. Afscheid van je mentorleerlingen, afscheid van het schooljaar, afscheid van je klaslokaal, afscheid van je collega’s, afscheid van de snoepautomaat… Bijna twee maanden duurt het voordat je deze dierbare schoolzaken weer zult zien. Je kunt dus maar beter fatsoenlijk afscheid nemen. Want alleen dan voelt het alsof je toch een beetje blijft. Door een goed overwogen afscheid stel je iedereen in staat om eens terug te blikken op een seizoen. De energie die dat terugblikken oplevert, is de mentale injectie voor een weergaloze zomervakantie. Geniet ervan!
|
|
Speltip 7: Eindexamen: van stresstijd naar partytime!
Half mei start er voor veel middelbare scholieren weer een spannende tijd: het Centraal Schriftelijk Examen wordt in menig, veel te warme gymzaal afgenomen. Batterijen van rekenmachines worden vervangen, de punten worden aangeslepen, de boeken worden stukgeleerd. En waar leerlingen zich druk maken over de moeilijkheidsgraad van de landelijke eindtest, zijn docenten zich aan het opmaken voor een toptijd op correctiegebied. Terwijl iedereen vooral verlangt naar zon, zee en strand, breekt in het onderwijs juist de drukste periode van het jaar aan. Deze maand daarom een mentorles om met je klas op zoek te gaan naar rust en regelmaat. Ook geschikt voor niet-eindexamenklassen trouwens…
|
|
Speltip 6: Zet ze in ’t zonnetje
De natuur ontwaakt! Knoppen ontspringen, vogels zingen. En leerlingen lopen in veel te korte truitjes voor de tijd van het jaar. Navelpiercings mogen weer gezien worden, al staat het kippenvel niet zelden op de armpjes van uw leerlingen. Op de kleuterschool wordt het thema lente volop uitgewerkt in knutsel- en frutsellessen. Daarom deze maand een energizer die geheel past bij het thema ‘lente’...
|
|
Speltip 5: Een luisterend oor...
In de maand januari staan traditioneel de kijk- en luistertoetsen in eindexamenklassen centraal. Daarin wordt deze vaardigheid – op alle niveaus en bij alle talen - getest bij de leerlingen. Maar, goed luisteren is niet alleen belangrijk voor het eindexamen. Het is dagelijks kost. Als je niet luistert of als er niet naar je geluisterd wordt, levert dat frustraties en irritaties op. Daarom deze maand een leuke oefening om stil te staan bij deze vaardigheid…
|
|
Speltip 4: Lachen is gezond
Deze gedurfde energizer kun je alleen succesvol uitvoeren, als je het gevoel hebt dat er een veilige sfeer heerst in je klas. Zo ja, pret gegarandeerd!
|
|
Speltip 3: De ouderavond
In de maand november staan de eerste ouderavonden weer voor de deur. Een goed moment om samen met je leerlingen te spreken over de schoolresultaten. Om speels te beginnen kies je voor deze energizer.
|
|
Speltip 2: De schoolfotograaf
Traditiegetrouw worden er in de maanden oktober/november op veel scholen klassenfoto’s en pasfoto’s gemaakt van de leerlingen. Leerlingen zijn doorgaans gespannen en druk als ze op de foto moeten. Op de dag van de schoolfotograaf zijn leerlingen, zo blijkt uit onderzoek, extra bezig met hun uiterlijk. ’s Ochtends wordt getwijfeld voor de kledingkast, in de schooltas zit plots ook een pot gel en op het toilet wordt nog gauw de make-up bijgewerkt. De volgende oefening werkt ontspannend in dit kader en wordt door leerlingen erg leuk gevonden.
|
|
Speltip 1: Welkom in de dierentuin
Voor deze opdracht verdeel je de klas in twee groepen. Groep 1 wordt gevormd door dieren uit de dierentuin, groep 2 door producten in de supermarkt. De opdracht is als volgt. De mentor wijst een leerling aan en zegt: ‘Mag ik jullie voorstellen, dit is een leeuw!’ De leeuw doet een stap naar voren, waarna groep 2 aan de beurt is. Groep 2 moet een product uit de supermarkt...
|
